Sevim YILMAZ
İş Güvenliği Uzmanı/Genel Müdür

Ergonomi disiplini, yakın sayılabilecek bir geçmişe değin yoğunlukla endüstride önem ve uygulama alanı bulurken endüstri dışında, özellikle ev ve aile yaşamına uygulanması oldukça yeni sayılmaktadır.

Ergonomik açıdan, uygun bir çalışma ortamı, işin gerektirdiği koşullar ile işi yapan kimsenin ihtiyaçlarını karşılayan bir ortamdır. İşi yapan kimsenin ihtiyaçlarının dikkate alınmasında, kişi üzerinde minimum zorlanmaya neden olacak ve faaliyetleri yapmak için minimum güç gerektirecek koşulların saptanması gerekmektedir. Zorlanma ve güç kavramları sadece fiziksel zorlanma ve güç olarak değil, aynı zamanda işin duygusal ve zamansal maliyetini de içerir.

İşin gerektirdiği koşulları dikkate almada amaç ise bir faaliyeti yerine getirirken o faaliyeti en kolay şekilde yapabilecek olan koşulu belirlemektir. Çalışma ortamı, işi yapan bireyin; anatomik, fizyolojik, psikolojik özelliklerine ve kapasitesine uygun olduğunda iş ve işi yapan birey arasında uyum sağlanır ve böylece en az yorgunlukla en yüksek verim elde edilir.

Bunun için işi daha basit, daha kolay, daha kısa zamanda ve araç-gereçlerden en iyi şekilde yararlanarak yapma yollarının araştırılması, diğer bir deyişle ergonomik açıdan iş kolaylaştırıcı yöntemlerin geliştirilmesi gerekir.

İş sistemi, insan, çalışma ortamı ve kullandığı tüm farklı makina, araç ve gereçlerin oluşturduğu bir bütündür. İş sistemlerini inceleyen ergonominin amacı, sistemin öğeleri arasında uyumlu bir ilişki kurarak, verimliliği artırmaktır. Artan verimlilik sadece girdiyi azaltmakla kalmaz, aynı zamanda, çıktının miktar ve kalitesini de geliştirir. Bundan dolayı ergonomi, yapılan işin standardının yükselmesine de yardım ederek, zaman ve enerji de ekstra bir harcama olmadan tüm çalışanların yaşam kalitesini de geliştirebilir.

Emniyet konusu ergonomide kazaların önlenmesi açısından ele alınır. İnsanın çevresinde kazalar yanlış tasarımlardan, yanlış kullanımdan ya da bireyin kendisinden kaynaklanabilir. Bu nedenle; iş emniyetini sağlayıp, kazaları önlemek dolayısıyla da verimliliği artırmak için çalışma ortamı ile birey arasında iyi bir uyumlandırma gerektirir. İyi düzenlenmiş bir çalışma ortamı kazaları önleyici bir faktör olacaktır. Bunun için de ergonomi biliminin iyi bilinmesi ve mümkün olduğunca fazla uygulanması, ergonomi prensiplerinin daha işin planlanması ve organizasyonu aşamasında dikkate alınması gerekmektedir.

Ergonomik esaslara göre düzeltilmiş çalışma yöntemi hem zaman ve hem de insan gücünden tasarruf sağladığı gibi, en önemli yararı kullanılan kaynaklardan memnuniyet hissi vermesi ve işten duyulan tatmini artırmasıdır.

Sevim YILMAZ

İş Güvenliği Uzmanı/Genel Müdür